De puberteit: de tijd van groei, ontwikkeling, veranderingen, zelfontdekking, vele leermomenten, de weg van steeds meer eigen benen komen te staan. Pubers maken een hele eigen reis, en ik vind het een fantastische uitdaging als ik daar – met welke reden dan ook – een stukje in mee mag lopen. 

Met enige regelmaat krijg ik een aanmelding binnen van ouders/opvoeders die vastlopen met hun puber. Er kunnen verschillende oorzaken zijn waardoor deze relatie niet lekker kan lopen. Eén oorzaak die ik geregeld terug zie, is het patroon van overbescherming. 

Overbescherming van ouders/opvoeders uit zich onder andere in:

• Ouders/opvoeders die voortdurend toezicht houden op elke stap die hun puber zet. Het precies willen weten waar hun kind is, met wie, en wat ze doen.
• Ouders/opvoeders die op alle gebieden blijven beslissen voor hun puber: van het invullen van de agenda, tot keuze van kleding of vrienden toe.
• Ouders/opvoeders die op allerlei manieren hun puber proberen te beschermen van teleurstellingen, mislukkingen of het maken van fouten.
• Ouders/opvoeders die alles in de gaten houden en veel bezig zijn met controleren: telefoons, social media, tot het doorzoeken van de puber-kamer.

Deze dingen gebeuren vrijwel altijd met de beste redenen en vanuit veel liefde en zorgzaamheid. Toch zijn dit voor mij allemaal signalen dat er werk aan de winkel is bij de ouders/verzorgers!

Want naast dat overbescherming vaak leidt tot conflicten en afstand of verwijdering tussen ouders en puber, heeft overbescherming ook per definitie een negatieve invloed op de ontwikkeling van pubers.
Overbescherming draagt vaak bij aan verminderd zelfbeeld en zelfvertrouwen (o.a. angst en onzekerheid over eigen kunnen), het niet zelfs risico’s durven nemen, het niet kunnen leren van zelfgemaakte fouten (en daar zit nou juist de groeimogelijkheid voor pubers!), het niet leren om zelf problemen op te lossen en verminderde sociale vaardigheden (moeite met gezonde relaties te vormen en te onderhouden)

Met andere woorden: door overbescherming worden pubers belemmert in hun weg naar autonomie, loskomen van de ouders/opvoeders, zelfredzaamheid en volwassenheid.

Wat voor mij binnen de therapie van belang is, is om samen op zoek te gaan wat maakt dat ouders/opvoeders in het patroon van overbescherming zijn gekomen. Regelmatig liggen hier ‘angst hebben voor het onbekende’, ‘eigen negatieve ervaringen uit het verleden’, of ‘de wens om hun kind te beschermen tegen pijn’  (ook ten diepste als gevolg van eigen ervaringen) aan ten grondslag.  Wanneer die onderliggende oorzaken op tafel komen, kunnen we vanuit dit (zelf)inzicht gaan werken aan persoonlijke groei, en het stapsgewijs doorbreken van het patroon van overbescherming.

Als ik ouders/verzorgers zie groeien in het geven van meer vrijheid en het meer ‘loslaten’ van hun puber, maakt me dat blij en dankbaar. En als er als gevolg daarvan ook meer verbinding en meer wederzijds respect komt tussen ouders/opvoeders en puber (én daarnaast vaak ook de rest van het gezin!), dan is dat voor mij de absolute kers op de taart! 

Om over na te denken: 

• In hoeverre laat jij als ouder/opvoeder je puber los? Durf jij hem/haar stapsgewijs los te laten, of blijf je hem/haar (nog te veel) beschermen?
• Als je bewust bent dat het patroon van overbescherming tussen jou en je puber in zit:  ben jij je bewust wat de onderliggende oorzaken zijn? Waar heb jij als ouder/opvoeder, zelf nog groei of heling in te halen?